Werkgerelateerd Trauma: Wanneer een collega op je blauwe plek blijft duwen…

Werkgerelateerd Trauma: Wanneer een collega op je blauwe plek blijft duwen…

De onzichtbare littekens van stress en druk op de werkvloer.

“Je sprak over trauma tijdens onze kennismaking,” zei ze. “Pff, ik vind dat zo’n zwaar woord. Trauma is wanneer je iets ergs meemaakt… zoals de aanslagen in Zaventem bijvoorbeeld. Dát is trauma, dan heb je pas recht van spreken om het moeilijk te hebben… zoiets?” vraag ik haar.

Ze bevestigt: “Ja, dát is trauma… wat ik heb meegemaakt is toch geen trauma.” “Noem het relationeel trauma of soft trauma,” zeg ik, “maar kijk naar jouw symptomen: overmatig piekeren, angstig zijn, slecht slapen, paniekaanvallen, depressieve gedachten, hartkloppingen wanneer je nog maar aan die persoon denkt… hoe zou jij dat noemen?” “Dat ik zwak ben,” antwoordt ze, “want iemand anders heeft daar blijkbaar toch niet zoveel last van…”

Het grote verschil hier is, leg ik haar uit, dat het er langzaam in sluipt. Je hebt niet altijd door hoe het onder je vel kruipt of hoe die persoon impact heeft op jouw welzijn. Een trauma als gevolg van een aanslag is een korte, hevige impact die iedereen onmiddellijk kan plaatsen. Maar relationeel trauma is iets heel anders. Het begint met een kleine spanning die je niet kunt thuisbrengen. Je schenkt er weinig aandacht aan, maar dan gebeurt het opnieuw en begin je jezelf in vraag te stellen. Wat doe ik mis? Je onderneemt pogingen om het anders te doen, maar zonder veel resultaat. Je merkt dat je meer en meer op je tenen begint te lopen in de buurt van die persoon. Je ervaart spanningen als hij of zij nog maar in de buurt is, tot je moet vaststellen dat die persoon een constante bron van onrust is geworden. Ze zijn onder je vel gekropen en je neemt ze overal mee naartoe in je gedachten. Het is zoals een blauwe plek. Stel je voor dat je een kleine blauwe plek hebt op je arm — dat is jouw gevoeligheid uit jouw verleden, iets wat je hebt meegekregen uit je gezin van herkomst misschien, of een andere kwetsuur. Bijvoorbeeld onzekerheid, of dat je voor iedereen goed wilt doen en daarbij je eigen grenzen verliest. En dan komt die persoon op je werk, die niet per se weet dat jij daar een blauwe plek hebt, maar die duwt er elke dag tegen, een paar keer, opnieuw en opnieuw. Waardoor die blauwe plek, die je anders niet echt voelt, nu een zeurende pijn wordt die maar niet weggaat. Het is een andere vorm van trauma, maar evenzeer trauma. Het doet evenzeer pijn.

De vraag is niet zozeer of jij zwak bent omdat jij eronder bent beginnen lijden en een andere collega dat makkelijk over zich heen kan laten gaan. De vraag is: “Wie in jou heeft zo lang volgehouden om in die professionele relatie te blijven investeren? Wie in jou bleef proberen om goed te doen, het recht te trekken, zichzelf uit te leggen? Wie in jou vond dat je dit moest blijven proberen?” Ze schiet vol en voelt het onmiddellijk — dat is diezelfde die bleef proberen om goed te doen voor haar vader, voor wie het nooit goed genoeg was, antwoordt ze…

Wat is werkgerelateerd trauma?

Werkgerelateerd trauma ontstaat wanneer iemand op de werkplek gebeurtenissen meemaakt die overweldigend, beangstigend of schadelijk zijn. Dit kan gaan om eenmalige incidenten zoals een ongeval of geweld, maar ook om langdurige blootstelling aan toxische werkomstandigheden zoals pesten, intimidatie, gebrek aan aandacht voor veiligheid, toxisch leiderschap of extreme werkdruk. Werkgerelateerd trauma kan zich voordoen in elke sector en op elk niveau. Van zorgmedewerkers die geconfronteerd worden met crisissituaties tot kantoormedewerkers die in een vijandige werkomgeving functioneren — niemand is immuun. Werkgerelateerd trauma als oorzaak van burn-out wordt vaak onderbelicht, onderschat of afgedaan als het probleem van degene die is uitgevallen. Maar soms is de situatie werkelijk toxisch en ongezond en moet er worden ingegrepen. Als dit niet gebeurt, kan dit zeer traumatiserend zijn voor de betrokkenen. Dit geldt vooral wanneer zij — na een lange periode van volhouden, zich aanpassen, de schuld bij zichzelf zoeken en zich schamen — uiteindelijk hulp zoeken op het werk. Als ze dan worden afgewimpeld met opmerkingen als “ja, we kennen hem hè, probeer het niet zo aan te trekken” of “als het je echt niet lukt, kunnen we je altijd ontslaan” in plaats van de echte problemen aan te pakken, is dat extra pijnlijk.

Hoe herken je werkgerelateerd trauma?

Werkgerelateerd trauma kan leiden tot de volgende klachten en symptomen:

  1. overmatig piekeren (overthinking)
  2. veel wakker worden, slecht slapen
  3. fysieke klachten zoals hoofdpijn, maag- en darmklachten die je relativeert; verminderde weerstand, waardoor je sneller en langer ziek bent
  4. je voelt je continu opgejaagd, alsof je altijd aan staat en je niet meer tot rust kunt komen of genieten; angstig gevoel, zelfs paniekaanvallen
  5. vergeetachtiger zijn, in de war zijn, fouten maken
  6. het voelt alsof die persoon of de toxische situatie onder je vel is gekropen en je continu op eieren moet lopen

Hoe herstel je van werkgerelateerd trauma?

  1. Eerst en vooral: erken bij jezelf dat de omstandigheden waarin je functioneert je ziek maken en dat jouw bekende strategieën van doorgaan en mensen pleasen je op lange termijn niet gaan helpen of hun grenzen hebben bereikt in deze omstandigheden.
  2. Kom terug tot jezelf door afstand te nemen. Werk is belangrijk, maar niet zó belangrijk dat je jezelf erdoor verliest, een kort lontje krijgt en niet de ouder, partner, collega of leider kunt zijn die je wilt zijn. Het is doordat jij zoveel blijft proberen, hard werkt en zaken oplost, dat er voor de omgeving vaak geen probleem is. Maar je bent jezelf aan het opofferen. Soms is de beste strategie de boel te laten ontploffen zodat het probleem op tafel komt.
  3. Praat erover met mensen buiten de context om de zaken in het juiste perspectief te zien. Praten met collega’s die in dezelfde situatie zitten, helpt vaak niet. Het geeft je wel een tijdelijke boost van steun en vertrouwen — ‘oef, het ligt niet aan mij’ — maar verandert meestal niets omdat zij in hetzelfde schuitje zitten en dezelfde angst ervaren. In extreme situaties ontstaat er collectieve aangeleerde hulpeloosheid en normaliseer je de werkdruk, het gedrag van de toxische leider, of impactvolle gebeurtenissen zoals een ernstig werkongeval door gebrek aan veiligheid. Je kunt je gesteund voelen door collega’s, maar het verandert niets aan de situatie of aan jouw gevoel op lange termijn. Praat erover met iemand extern en neutraal die jou een spiegel kan voorhouden over normvervaging of gezonde professionele communicatie. Als je langer in een bedrijf werkt, ga je zaken die je in het begin opvielen steeds meer als normaal beschouwen, ook al strookt dit niet met jouw normen en waarden.
  4. Train jezelf om uit je reptielenbrein te blijven wanneer je geconfronteerd wordt met triggers die jou in die trauma-respons brengen: zoals nog meer je best doen om die toxische leider tevreden te stellen of nog meer uren werken om de werkdruk aan te kunnen. Dit vraagt kennis over het belang van ademhaling, hartcoherentie en het hernieuwen van contact met wat er in je lichaam te voelen is.
  5. Installeer dagelijkse rituelen die je energietank vullen, zodat je over voldoende energie beschikt om met de uitdagingen om te kunnen gaan. We hebben allemaal een basishoeveelheid energie nodig. Hebben we die basis niet door goede nachtrust en voldoende beweging, dan zijn we al maar half vertrokken.
  6. Het beste tegengif om werkgerelateerd trauma te voorkomen of ervan te herstellen, is leven en werken volgens wie jij wilt zijn als collega, partner of ouder, in plaats vanuit je automatische piloot en geconditioneerde patronen. Dit laatste is vaak het moeilijkste omdat je het altijd al zo gedaan hebt. Je denkt dat je het niet kunt maken om je collega’s in de steek te laten, klanten te laten wachten of je leidinggevende teleur te stellen — want dan voel je je schuldig. Toch kan dat allemaal. Ik beloof je: als je voor jezelf steeds scherper krijgt wie jij wilt zijn en volgens welke waarden jij je wilt gedragen, word je een betere, meer gewaardeerde, gelukkigere en energiekere collega, partner en ouder. Het goede nieuws is dat dit geen drastische beslissingen vraagt zoals van werk veranderen of ziek thuisblijven.

Persoonlijke groei na werkgerelateerd trauma

Hoewel werkgerelateerd trauma een pijnlijke ervaring is, kan het ook een katalysator zijn voor betekenisvolle groei. Velen ontdekken na verwerking van hun trauma een dieper begrip van zichzelf, sterkere grenzen en een hernieuwd gevoel van doel in hun professionele leven.

Dit betekent niet dat het trauma “het waard was”, maar wel dat herstel kan leiden tot een nieuw perspectief en toegenomen veerkracht. Je hoeft jezelf niet sterker te maken door jezelf bij elkaar te rapen en er overheen te zetten. Dat heb je waarschijnlijk al een hele tijd geprobeerd, met uitvallen als resultaat. Wat je wél moet doen, is erkennen dat de omstandigheden waarin je werkt je ziek maken. Je moet inzien dat je vertrouwde strategieën — blijven doorgaan en mensen pleasen — je op lange termijn niet helpen of hun grenzen hebben bereikt. Het gaat erom dat je afstand neemt om weer bij jezelf te komen. Zo kun je voelen wie jíj wilt zijn, in plaats van te blijven proberen aan andermans grillen te voldoen.

Heel vaak lopen mensen hierin vast omdat ze ‘rationeel wel weten wat ze moeten doen, maar ze het niet voelen en dus in de praktijk ook niet doen’.

Daar kan ik jou bij helpen, bij het doorvoelen van wat je te doen staat, zodat je ook werkelijk kunt groeien uit deze moeilijke situatie, ook al voelt dat vandaag heel beangstigend.

Dus maak het bespreekbaar, samen doorbreken we het taboe en creëren we ruimte voor herstel. Of je nu zelf een traumatische werkervaring hebt gehad, iemand kent die hiermee worstelt, of als leidinggevende een veiligere werkomgeving wilt creëren — bewustwording is de eerste stap.

Herstel is mogelijk en je staat er niet alleen voor. Met de juiste ondersteuning kun je niet alleen terugkeren naar je oude zelf, maar mogelijk zelfs een sterkere, bewustere versie worden.

Neem contact op!

Podcast Energiek

Ontdek de podcast Energiek! De podcast voor de professional die meerdere ballen in de lucht houdt en daarbij zijn energieniveau op peil wil houden. Deze podcast zit boordevol praktische handvatten zodat je je nooit meer uitgeblust hoeft te voelen. Net als jij, ben ik een bezige bij en in de eerste aflevering word ik geïnterviewd door Iris van Irismedia en ontdek je mijn persoonlijke weg als ondernemer, coach, mama en partner naar meer energie in mijn werk en in mijn leven. Veel luisterplezier!

Wanneer je hoofd je hart bewaakt

Wanneer je hoofd je hart bewaakt

In deze blog deel ik de worsteling van mijn cliënte, Anne om in contact te komen met haar gevoel, haar beschermingsmechanismen die als automatische piloten het overnemen wanneer ik naar haar gevoel vraag, en het begin van haar reis van rationeel denken naar voelen.

Als denken het voelen overstemt

Anne kan moeilijk bij haar gevoel komen. Anne komt al enkele jaren voor wat ik “onderhoud” noem: één keer per maand, na een intensievere coachingsperiode tijdens haar burn-out een paar jaar geleden. Anne heeft een werkelijk fantastisch pad afgelegd: ze heeft haar toxische werkomgeving verlaten en leeft nu haar tienerdroom als eigenaar van haar eigen schoonheidssalon. Als harde werker en perfectionist is ze ondanks haar korte periode als zelfstandige al heel succesvol. Maar ze merkt dat de oude demonen terugkomen… Ze werkt op automatische piloot, blijft cursussen volgen om zichzelf te perfectioneren en verslindt boeken over persoonlijke ontwikkeling – altijd op zoek naar die ene ultieme tip om van haar terugkerende patronen en de gevolgen ervan af te komen. Tijdens onze sessies kan ze er uren over vertellen, maar telkens wanneer ik haar vraag om in het hier en nu te voelen, kijkt ze me aan alsof ik van een andere planeet kom. Ik zie een soort angst of verwarring in haar ogen. Haar people pleaser aarzelt even of ze toch niets kan bedenken wat ze zou moeten voelen, terwijl de harde werker vraagt of ik niet nog een boek kan aanraden of een doorverwijzing. We blijven in dezelfde cirkel draaien… Je zou kunnen zeggen dat ze weerstand heeft om te voelen, of sterker nog, dat ze het niet hard genoeg wil – anders zou ze het toch al lang gedaan hebben?

Het is echter geen kwestie van niet willen. De realiteit is dat er een heel leger beschermers voor haar kwetsbaarheid staat die nauwlettend in de gaten houdt of het wel veilig is om te voelen. Ze zijn zelfs zo sterk dat wanneer ik probeer om met haar beschermers in contact te komen, er opnieuw niets is – “een waas in mijn hoofd,” zegt ze, terwijl ze me bang vragend aankijkt. “Wat is er mis met mij dat ik dit nu niet kan voelen?” Ze begrijpt er niets van.

Ondertussen krijgt ze van haar osteopaat, haar voedingscoach, haar partner – kortom, van zowat haar hele omgeving – te horen dat ze eerst zal moeten leren voelen. Het maakt haar alleen maar wanhopiger. Want wat als dit nooit lukt? En wat betekent dit ‘voelen’ eigenlijk?

Een burcht van beschermers

Ik vraag haar om samen een tafelopstelling te maken van de delen die we zien verschijnen tijdens een sessie wanneer ik naar haar gevoel vraag. We beginnen met een poppetje voor haarzelf. Haar people pleaser wil eerst even bij mij afchecken wat ik precies bedoel en wil zien… Ik nodig haar uit om gewoon voor zichzelf te bepalen wat juist aanvoelt – er is geen goed of fout. Ze plaatst een poppetje op de tafel.

Ik nodig haar vervolgens uit om haar rationele verteller erbij te plaatsen – het deel dat constant verhaaltjes vertelt over recente gebeurtenissen en voorbeeld na voorbeeld opsomt. Ze kiest eerst willekeurig een poppetje, maar bedenkt zich en plaatst een grote pop ernaast.

Dan vraag ik haar om het deel dat haar tegenhoudt om te voelen, erbij te zetten. Ze plaatst een groot vrouwelijk poppetje ernaast. Vervolgens verandert ze haar eigen poppetje naar een klein poppetje, een meisje. “Ik voel me klein,” zegt ze, en checkt nog even of ze dit mag veranderen. “Voel jij maar wat waar is voor jou,” geef ik aan.

Daarna voegen we het dissociërende deel toe – dat wat zorgt voor een waas in haar hoofd en stekende pijn bij haar oog, wat verhindert dat ze aanwezig kan zijn in het hier en nu en kan luisteren naar wat ik vertel. Ze neemt een stapel gekleurde donkere blokjes. Ik zie haar uitdrukking veranderen en vraag wat er gebeurt. “Ik krijg nu echt een ambetant gevoel,” antwoordt ze. Op mijn vraag waar ze dit voelt, zegt ze: “In mijn hoofd.” Ze voegt dit gevoel toe als een blokje bovenop de stapel en valt even stil. Als ik vraag hoe het nu met haar is, zegt ze: “Beter, een beetje meer opgelucht.”

Ten slotte nodig ik haar uit om haar harde werker toe te voegen – het deel dat blijft cursussen volgen, nooit tot rust komt en moe is. Ze plaatst een groot mannelijk poppetje. Als ik vraag of ze nog delen wil toevoegen, weet ze het niet. “Nee,” denkt ze, en ik vraag haar wat haar nu opvalt aan de opstelling.

“Ja, ik ben maar klein tussen al die grote delen en ik zit precies opgesloten in een burcht,” zegt ze. Mijn coach hart maakte een vreugdesprongetje… Dit had ik zelf niet kunnen bedenken, maar zoals het daar op tafel staat – zo is het, dit klopt gewoon.

Haar gevoelswereld wordt goed beschermd door poortwachters die samen een burcht vormen rond haar hart. Ze zijn er om haar kwetsbaarheid, veilig te houden. Geen wonder dus dat het moeilijk is om bij haar gevoel te komen. Het zit opgesloten in een burcht en welke kant ze ook kiest om erbij te komen – overal staat een stevige beschermer die we niet ongezien kunnen passeren.

Even was het er, dat gevoel van ‘dit klopt’, en voor we er erg in hadden, nam de verhalenverteller het weer over. De verhalen over hoe haar moeder nooit aandacht had voor haar gevoelens, hoe ze haar vrienden adviseert en helpt met dezelfde worstelingen, en hoe ze er niet in slaagt om het voor zichzelf toe te passen… We hebben de burcht gevonden, maar moeten nog aan de overkant van de gracht blijven staan – de beschermers hebben de brug nog niet laten zakken zodat we kunnen oversteken en naar binnen kunnen kijken.

De brug naar de burcht is gebouwd op vertrouwen

Het verhaal van Anne toont hoe genuanceerd de reis van denken naar voelen kan zijn. Haar beschermingsmechanismen, die zich manifesteren als een burcht rond haar kwetsbare kern, zijn niet zomaar obstakels die overwonnen moeten worden – ze zijn waardevolle poortwachters die haar veiligheid bewaken. Het eerste belangrijke inzicht is niet het forceren van toegang tot haar gevoel, maar het erkennen en begrijpen van deze beschermende delen. Dit is het begin van haar reis: niet het bestormen van de burcht, maar het geduldig winnen van het vertrouwen van de poortwachters, zodat de brug ooit kan zakken en ze veilig toegang krijgt tot haar gevoelswereld.

Bewaakt jouw hoofd ook goed jouw hart? En heb je hierdoor wel eens het gevoel niet ten volle te kunnen genieten van het leven? Wil je meer inzicht in jouw innerlijke belevingswereld? Of wil je meer ontdekken over jouw delen en hoe ze aan het stuur van jouw leven zitten? Neem contact op, ik begeleid jou graag op jouw ontdekkingstocht naar jouw innerlijke burcht en hoe deze jouw kwetsbaarheid beschermt, zodat de energie terug kan stromen.

Stop met te doen wat de boekjes jou voorschrijven. Mijn life hack om uit jouw burn-out te geraken…

Stop met te doen wat de boekjes jou voorschrijven. Mijn life hack om uit jouw burn-out te geraken…

“Ik doe alles wat de boekjes mij voorschrijven, en toch voel ik mij na 6 maanden niet beter. Geraak ik ooit nog uit mijn burn-out?” Dat was Jeroens antwoord op mijn vraag “Hoe gaat het met jou?” bij de start van onze sessie.

Dat was even slikken: een cliënt die 6 maanden in begeleiding is en vertelt hoe het erger is geworden in plaats van beter. (“Wat een kwakzalver moet ik dan wel niet zijn,” ging even door mijn hoofd… 😉)

Wil je weten wat er echt aan de hand was en hoe hij eruit is geraakt? Lees dan mijn nieuwe blog en ontdek mijn ultieme life hack om uit je lijden te komen—voor eender welke vorm van vastzitten, niet alleen een burn-out. Wil je ook echt doorleven wat deze life hack voor jou kan betekenen? Beluister dan mijn nieuwe aflevering van de podcast Energiek en laat je meevoeren door mijn stem in de werkelijke beleving ervan. Ik ben benieuwd hoe de life hack voor jou kan werken. Je mag het mij altijd laten weten via een persoonlijk berichtje, want ik vind het fijn om jou beter te leren kennen..

Het lijden.

Jeroen is in begeleiding sinds zijn burn-out begin maart. Als kantoordirecteur stuurt hij een klein team aan. Sinds enkele weken zijn zijn burn-outsymptomen verergerd: hij slaapt weer slechter, is extreem vermoeid en ervaart allerlei fysieke klachten waarvoor geen directe medische oorzaak gevonden kan worden. (Laat dat altijd checken bij je huisarts, alsjeblieft—niet alles zit tussen de oren.) Dit gebeurde net toen hij de draad weer wilde oppikken en vanaf september terug aan het werk wilde. Want ja, hoe zou langer thuiszitten hem nog verder helpen? Was dat wel dé oplossing? Bijna 6 maanden thuiszitten moest toch genoeg zijn? Hoe lang kon dit nog duren? Door de verergering van de symptomen voelde Jeroen dat hij er absoluut niet klaar voor was, wat nu voor enorme frustraties zorgde. Hij vertelde hoe hij alles deed zoals het hoorde: mediteren, wandelen, ademen… en toch had het geen effect. De vermoeidheid won het steeds van zijn wil om uit dit grote lijden, uit dit grote niets te geraken.

De gekende strategie toepassen

Veel van mijn cliënten hebben een grote rationele denker in zich, zoals Jeroen. Dit deel probeert voor elk probleem een rationele oplossing te vinden en zo controle te krijgen over de situatie: “Ik heb een burn-out, wat zeggen de specialisten dat ik moet doen? Ah ja, rusten, wandelen, mediteren, ademen… en dan komt het goed. Oké, dan ga ik dat oefenen en toepassen in de hoop zo snel mogelijk uit mijn burn-out te geraken, om mijn leven terug onder controle te krijgen.”Eigenlijk is dit niets anders dan dezelfde strategie toepassen die je in eerste instantie een burn-out heeft bezorgd. Je benadert de zaken puur rationeel en gaat door omdat het zo hoort, omdat het van je verwacht wordt, of omdat de maatschappij vindt dat het zo moet. Als perfectionist of controlefreak wil je dit dan ook zo goed mogelijk doen. Je installeert apps om te meten hoe goed je ademt en slaapt, waarbij je telkens geconfronteerd wordt met the gap tussen jou en de “perfectie”. Je wordt wakker, leest op je smartwatch dat je volgens de norm niet goed genoeg geslapen hebt, en raakt teleurgesteld. Want je bent om 22 uur gaan slapen, je hebt nog een boekje gelezen in plaats van op je telefoon te kijken… en toch blijft het resultaat uit.

Wat je hierbij doet, is “goed” of “fout” afmeten aan een externe bron, een external frame of reference. Als het resultaat niet goed is, ben je teleurgesteld of vind je dat je het niet goed gedaan hebt. Terwijl het er juist om gaat dit te oefenen zonder je eigenwaarde aan het resultaat vast te koppelen.

Wanneer het deel in jou dat zo snel mogelijk de controle wil terugkrijgen aan het stuur zit van je herstelproces uit een burn-out, wil het niet afwijken van de voorgeschreven structuren en methodieken uit de boeken. Maar diezelfde boeken schrijven ook voor dat je moet leren ‘aanvaarden‘, want zonder echte aanvaarding kan er geen genezing zijn. Zo ontstaat er een tweestrijd in je hoofd: moet ik proberen controle te krijgen, gedreven door de wil om er zo snel mogelijk uit te geraken en terug naar mijn normale leven te gaan? Of moet ik het gewoon wat meer laten gebeuren?

De paradox is dat hoe sneller je echt kunt aanvaarden dat je in deze situatie zit, hoe sneller je eruit zult geraken (wel beseffend dat je lichaam door een heel fysiek herstelproces moet gaan, wat je niet kan versnellen… dat zal zijn tijd nodig hebben).

Het deel in jou dat controle wil krijgen, zegt dingen zoals: “Kom, pak jezelf bij elkaar, ga wandelen, doe leuke dingen, ontspan je, want zo krijg je weer wat zingeving in je leven.” Je hebt al zoveel gerust, het is tijd om uit die zetel te komen—je kunt niet eeuwig blijven liggen. Dit deel probeert veel zaken te implementeren (vaak op een rigide manier) om je beter te laten voelen. Eigenlijk kun je dit deel zien als je bondgenoot, je vriend die alles doet om je beter te maken. Het haalt je letterlijk het huis uit om te gaan wandelen en sleept je mee voor een koffie, want in de zetel blijven hangen is niet de oplossing. Dit deel kan ook erg gefrustreerd raken als al zijn harde werk niet beloond wordt met een concreet resultaat—namelijk dat je je beter of energieker voelt.

Een burn-out vraagt een oplossing die je rationeel niet kan bedenken

‘If you do what you’ve always done, you’ll get what you’ve always got…’

Aan de andere kant is er een stem die eigenlijk niet mee bezig wil zijn. Deze stem zegt: “Het is wat het is.” Ze wil niet langer zoeken naar die éne oplossing, maar wil het gewoon leren aanvaarden. Deze stem moedigt je aan om jezelf niet te forceren, te ontspannen en te genieten. Als het vandaag niet lukt, is er morgen een nieuwe dag. Misschien gaat het dan beter. Voel je je nu te moe voor die wandeling? Rust dan gewoon. Heb vertrouwen in het proces en dat je lichaam weet wat je nodig hebt. “Dit is het,” zegt die stem, “aanvaard dat het zo is voor nu.”

Voor velen voelt het overgeven aan deze laatste stem heel onwennig. Het lijkt al snel alsof je in chaos zult belanden, alsof je onverschillig wordt, alsof het niet meer belangrijk is. Contact met deze stem zorgt vaak snel voor onrust. “De dingen gewoon laten gebeuren? Dat kan toch niet!” denk je dan. “Wat als ik over een jaar nog steeds in de zetel hang en geen stap verder ben?” Dan voel ik mij toch gewoon ‘gelaten’…

De homeopathische dosis ‘gelatenheid’ als life hack…

Maar het gaat niet om of of… wel om de balans tussen de twee energiepolen van rigide controle aan de ene kant van het spectrum en gelatenheid aan de andere kant. Bij balans kom je in iets als aanvaarding en vertrouwen terecht. Dus stel je eens voor dat jij een homeopathische dosis ‘gelatenheid’ zou innemen, wat zou er dan anders zijn? Wat wordt er dan mogelijk in jouw naarstige zoektocht naar dé oplossing om uit je lijden verlost te geraken… welke mogelijkheden ontstaan er dan, wat ga je dan anders doen…

We zijn geprogrammeerd om lineair te denken: als ik dit doe, dan volgt de oplossing. Maar bij complexe zaken als een burn-out, waar zoveel factoren een rol spelen, ontvouwt de oplossing zich niet door simpelweg bepaalde activiteiten uit te voeren of lineair te denken. De echte transformatie gebeurt door een combinatie van zaken en vragen vertrouwen, open staan, mildheid en aanvaarding van wat is.

Voor Jeroen betekende deze ervaring met zijn twee delen en met de homeopathische dosis ‘gelatenheid’ dat hij het genuanceerder kon zien, dat hij kon zien hoe zijn rationeel deel ervoor zorgde dat hij naar oplossingen zocht, wat op zich goed was, maar dat hij de uitkomst wat meer mocht loslaten en relativeren, dat hij vervolgens niet zo streng moest zijn voor zichzelf. Zorgt deze ervaring ervoor dat hij de dag nadien terug kan gaan werken, nee zeker niet… maar wel dat hij meer en meer echt kan doorvoelen waar de uitdaging tot transformatie zit voor hem en dat hij meer en meer de angst om in transformatie te gaan, kon loslaten en dat is het echte begin van het herstelproces.

Laat het resultaat los van de dingen die je doet om je beter te voelen en geniet van het proces. Maak die wandeling zonder verwachtingen. Doe de ademhalingsoefeningen zonder druk. Het feit dat je deze activiteiten onderneemt, is op zichzelf al waardevol. Je bewuste aandacht voor je ademhaling ís het resultaat. De oefening zelf ís het doel. Het herstel is een proces van vallen en opstaan. Het probleem ontstaat wanneer je focust op een ‘instant’ oplossing voor je burn-out en je dit op een rigide manier onder controle gaat proberen te krijgen. Geniet liever van de reis. Het is een proces, een weg naar iets nieuws dat je nu nog niet kunt voorstellen.

Wil jij dit nu ook echt ervaren wat de homeopathische dosis voor jou kan betekenen. Beluister dan de nieuwe aflevering van de podcast energiek. Doe jij ook alles wat de boekjes je voorschrijven? En blijf je toch vastlopen? Neem contact op voor een vrijblijvend intakegesprek via twiggy@energy-coach.be. Ik begeleid jou graag naar meer energie in werk en leven.

Help, vakantie nemen hoe doe je dat?

Help, vakantie nemen hoe doe je dat?

Dit artikel werd oorspronkelijk geschreven in 2017, maar de inzichten zijn vandaag de dag nog steeds relevant. We leven nog altijd in een tijd waarin het belangrijk is om bewust stil te staan bij de balans tussen werk en ontspanning, zelfs tijdens onze vakanties. Laat je inspireren door deze terugblik en ontdek hoe je de kunst van het ‘niks doen’ kunt omarmen voor een meer ontspannen leven.

Afgelopen week was ik op een netwerk event waar enthousiast heen en weer verteld werd over onze mooie vakantiebestemmingen, de indrukken die we hadden opgedaan en de absolute aanraders om te bezoeken. Het enthousiasme werd echter snel overstemd door de verhalen van hoe druk we het in de aanloop van de vakantie nog hadden gehad, hoe we onderweg naar de vakantiebestemming toch nog telefoon kregen, hoe we onze vakantie onderbraken voor het buitenlands bezoek dat we absoluut nog moesten ontvangen en hoe we toch ook maar vakantie namen en thuis bleven om in alle ‘rust’ bij te werken. Dit werd door de andere druk bezette netwerkers met veel begrip en herkenning onthaald dat het toch eens goed kon zijn om rustig bij te werken en dat dit ook een vorm van vakantie was.

HELP, dacht ik, dit is zo herkenbaar… en toch echt een evolutie van de laatste jaren. Vroeger werkten we toch rustig bij, in aanloop van de vakantie en werkten we rustig in, na de vakantie? Waar zijn deze tijden naartoe?

Ik moet niet verder kijken dan naar mezelf om te weten dat ik er ook schuldig aan ben. Ik verlangde al lange tijd naar mijn 4 weken vakantie, waarvan we 2 weken naar Noorwegen zouden gaan. De laatste vrijdagavond heb ik nog tot 22u zaken ‘afgewerkt’. ‘Als ik dit nog afgewerkt heb, kan ik rustig op vakantie vertrekken‘, zeg je dan tegen jezelf.

En dan het fenomeen van ‘erin komen’ in je vakantie (of voor de workaholics onder ons: het fenomeen van ‘afkicken’ van je werkverslaving ;-)):

Je ‘werkt’ dan wel niet meer, ah nee, want je bent mét vakantie, maar je werkt nog wel hard door, zij het op een ander vlak. In het begin valt het niet zo op: Je ‘werkt’ hard om alles ingepakt te krijgen, wat een hele planning was deze keer met een beperkte kofferruimte en alle weersomstandigheden in het verschiet, in combinatie met een sociaal drukbezet weekend voor je zondagnacht vertrekt. Dan kom je toe op je vakantiebestemming en start de volgende planning en organisatie: hoe gaan we het maximum uit 14 dagen Noorwegen halen? Wat willen we zeker gezien en gedaan hebben? De ‘fear of missing out’ hadden we vergeten thuis te laten ;-). Gelukkig komt op een bepaald moment de ‘noodrem’, die ons aanspoort om gewoon eens lekker niks te doen. Vroeger zou ik hier niet naar geluisterd hebben, onder het motto ‘slapen doe ik wel als ik dood ben’ (echt waar, Jezus als ik hieraan terug denk…). Nu niet meer, nu kan ik het effect van heerlijk niksen wel appreciëren als levende mens en kom ik tot de vaststelling dat op tijd en stond eens goed niksen, alleen maar de ‘kwaliteit’ van het leven verhoogt en je intenser laat genieten.

Vanwaar komt die drang toch om steeds in ‘activity modus’ te blijven, zelfs op vakantie?

Ik zie hetzelfde fenomeen bij klanten in burn-out: ze zijn dan wel niet aan het ‘werk’, maar stoppen met ‘hard werken’, doen ze allerminst. Ze gaan door op andere terreinen in hun leven uit een (misplaatst) schuldgevoel, een verantwoordelijkheidsgevoel of een schaamtegevoel naar hun omgeving toe. Ze houden grote kuis, verslinden massa’s boeken, rijden met hun familieleden overal naartoe, sommigen bouwen zelfs een nieuw huis, want nu hebben ze er ’tijd’ voor en ze voelen zich zo schuldig als ze ‘niks’ doen. Terwijl wat hun te doen staat, is juist ‘niks’.

Een vlucht uit de realiteit, bang voor confrontatie met zichzelf, anderen willen pleasen en angst om iemand teleur te stellen, een behoefte aan ‘zinvolheid’ of ‘zingeving: ‘ik doe, dus ik ben’, … (vul zelf maar in); allemaal onderliggende redenen voor deze ‘activity drive’ bij velen van ons. Het paradoxale is dat het continu ‘bezig zijn’, ons leidt naar datgene wat we net niet willen: confrontatie met onszelf en onze eigen ‘begrensdheid’, anderen én onszelf teleurstellen omdat het niet kunnen ‘nee’ zeggen, leidt tot beloftes die we niet langer kunnen nakomen, en ‘betekenisloosheid’ omdat het continu ‘bezig’ zijn telefoon, mail, etc… ons tegenhoudt om kwaliteitsvolle aandacht aan onze dierbaren te geven.

Conclusie en ‘note to self’: Vakantie nemen, hoe doe je dat?

  1. Maak van ‘niks’ doen je eerste prioriteit!
  2. Geniet van het ‘niks’ doen en ontdek welke creativiteit en kwalitatieve momenten en gesprekken er dan ontstaan met je geliefden, familie en vrienden
  3. Tot slot, als je 1) & 2) niet ziet zitten en liever lekker actief aan de gang blijft, hou dan voor jezelf volgende voor ogen en doe de check: krijg je energie van de activiteit, dan is het ok. Ervaar je het als een ‘mentale’ druk, een ‘moeten’ of een ‘sociale verplichting’, keer dan terug naar stap 1 ;-). Je zal merken dat je vanzelf weer goesting krijgt in actief bezig zijn nadat je jezelf ook ‘rust’ gegund hebt.

En uiteraard geldt het beoefenen van de kunst van het ‘dolce far niente‘, niet alleen voor tijdens de vakanties. Maar doe op tijd eens ‘niks’ het ganse jaar door. Exact wat ik nu ga doen voor de rest van deze laatste zondag van mijn vakantie. Wie doet er mee?

Gedeelde vreugde: de kracht van samen successen vieren

Gedeelde vreugde: de kracht van samen successen vieren

Als leider heb je te maken met heel wat uitdagingen en vraagstukken die je dagelijkse werk beïnvloeden. In het boek ‘leiden zonder lijden’ behandel ik in hoofdstuk 5, vijf uitdagingen waarvoor je als leider een volle energietank dient te hebben: je plek als leider innemen, een energiek team vormen, medewerkers doorheen verandering loodsen zonder het engagement te verliezen, positieve relationele energie blijven uitstralen en ook energiek zijn op het thuisfront. In deze drie blogs duiken we dieper in op enkele thema’s en dilemma’s die veel leiders ervaren, maar die niet heel uitgebreid in het boek zijn behandeld. Bij het schrijven van mijn boek besloot ik mijn nieuwsbrief lezers en volgers op social media te betrekken. Ik stelde twee vragen: wat is jouw grootste uitdaging als leider en wat wil je zeker behandeld zien in het boek.

Eén van de uitdagingen waarmee jullie worstelden, is de volgende:

Tonen van resultaten naar de directe omgeving. Hoe behaalde successen vieren, in de kijker zetten, zonder jezelf te willen ophemelen/promoten?

Hoe doe je dat successen vieren? Welke acties ga je ondernemen?

Teambuilding: heb je daar schrik van als leider of juist niet?

Wanneer ik met teams werk, vraag ik vaak aan het begin naar hun ervaringen met een top team en de kenmerken hiervan. Een van de antwoorden die ik steevast krijg, naast het feit dat de neuzen in dezelfde richting stonden en dat ze elkaar open en eerlijke feedback gaven, is: “we vierden samen onze successen”. Het vieren van successen is iets dat we wel eens vaker overslaan omdat we er weinig belang aan hechten omdat we ervan uit gaan dat iedereen wel weet dat het goed ging en dat je team leden wel weten dat je ze apprecieert.

Als je als leider echter niet de tijd neemt om je team in de schijnwerpers te zetten en hun prestaties te vieren, mis je een unieke kans om de energie en betrokkenheid te verhogen. Medewerkers voelen zich al snel als vanzelfsprekend en beginnen zich terug te trekken. En dit heeft niets te maken met het geven van bonussen voor goede prestaties, integendeel.

Waar gaat het vieren van successen in essentie over?

Successen vieren gaat over erkenning en waardering voor het harde werk, over echt gezien worden en erbij horen. Het gaat niet over geld of bonussen ontvangen. De positieve emoties die vrijkomen bij het vieren van successen, zoals fierheid, trots, voldoening, plezier, fun, humor, dankbaarheid,… geven een energie boost aan jou en je team. Het versterkt de teamgeest, het vult de emotionele bankrekening positief aan. Het leidt bovendien tot een betere samenwerking en productiviteit.

Hoe doe je dat successen vieren?

Hoe je successen viert, hangt sterk af van de voorkeuren van jou en je team. Het kan variëren van een etentje tot een teamactiviteit of het geven van een fles wijn aan elk teamlid. Het belangrijkste is dat je als team bepaalt wat belangrijk voor jullie is. Bij het vieren van successen, is het essentieel dat je oog hebt voor volgende zaken:

  1. Concreet vermelden waarvoor je erkenning geeft. Welk gedrag, welk resultaat precies wil je in de bloemetjes zetten. Door het zo concreet mogelijk te benoemen, is de kans op herhaling het grootst.
  2. Transparant communiceren over de viering binnen de organisatie. Vier je successen openlijk en niet stiekem, want dat zou betekenen dat je het eigenlijk liever niet doet of niet graag uitlegt aan de rest van de organisatie. Communiceer duidelijk over het behaalde succes en wat dit betekent voor het team, de afdeling of de organisatie als geheel. Leg uit hoe dit succes bijdraagt aan de algemene doelen en visie van het bedrijf. Dit helpt om een gevoel van trots en betrokkenheid bij je teamleden te creëren.
  3. Consequent en regelmatig vieren. Het mag geen eenmalige gebeurtenis zijn. Door consequent successen te vieren, creëer je een positieve werkcultuur die de teamprestaties op de lange termijn ten goede komt. Je kunt bijvoorbeeld een ’team van de week’ installeren, waarbij je medewerkers even in de schijnwerpers zet. Dit kan in het begin wat geforceerd overkomen, maar geloof me, het werkt echt. Het heeft ook belangrijke bijkomende voordelen: je communiceert over wat een team of afdeling concreet heeft gedaan en je erkent als organisatie het geleverde werk. Je maakt van het vieren van successen een reëel onderdeel van je bedrijfscultuur.
  4. Het momentum gebruiken om te leren uit de ervaring: onderzoek wat het team succesvol maakte. Bevestig dit door te bespreken hoe je dit naar de toekomst toe zal voortzetten.
  5. Zowel de grote als de kleine successen vieren. Wat voor jou misschien een klein ding is, kan voor je medewerkers een grote overwinning zijn omdat het jaren niet is gelukt of omdat ze hiervoor persoonlijke obstakels hebben moeten overwinnen. Blijf aandacht hebben voor de kleine successen, door deze te benoemen geef je aan je medewerkers aan dat je ziet welke weg ze al hebben afgelegd en dat je dit waardeert.

Het overslaan van het vieren van successen met je team en onmiddellijk streven naar het volgende doel, zal op korte termijn weinig nadelige gevolgen hebben voor jou als leider. Mensen zijn over het algemeen van nature gemotiveerd om samen met collega’s aan doelen te werken. Dat is immers vaak wat hen motiveert binnen hun job. Het probleem ontstaat echter wanneer dit harde werk keer op keer als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Dit is vergelijkbaar met relaties waarbij de ene partner de bijdrage van de andere aan de relatie, het gezin, niet erkent, waardeert of minimaliseert. Teleurstelling en frustratie zullen op de voorgrond treden en de emotionele bankrekening zal negatief worden. Op de lange termijn kan dit leiden tot verminderde productiviteit en teamgeest.

En moeten we nu op teambuilding gaan of niet?

Teambuilding is slechts een deel van de puzzel om een energiek team te vormen. Echter, teambuilding op zichzelf is geen wondermiddel. Het vereist dagelijkse inspanning om aan vertrouwen, constructieve conflicthantering en effectieve besluitvorming te werken. Dit kan niet enkel opgelost worden door een teambuilding te organiseren. In hoofdstuk 5 van mijn boek leg ik uit hoe je dagelijks via je teamvergaderingen aan een positieve teamgeest kunt werken, zonder noodzakelijk een teambuilding te plannen.

Als er een basis van vertrouwen en onderlinge samenwerking in het team is, kan teambuilding inderdaad een leuke manier zijn om successen te vieren en als team te groeien. Zo niet, dan is het simpelweg een kostenpost met een minimale return on investment. Het is hooguit een fijn uitje, waar je leuke herinneringen aan over houdt, maar een wezenlijk verschil zullen ze niet maken, tenzij de zaken die daar worden afgesproken worden vertaald en opgevolgd naar de dagelijkse praktijk.

Ik ben benieuwd hoe jij, na het lezen van deze blog, als leider kijkt naar het vieren van successen. Hoe erken je jouw team? Zijn er successen die je misschien onvoldoende hebt gevierd en welke wil je gaan vieren? Wat motiveert jou elke ochtend en hoe zit dat met jouw team? Hoe vaak geef je een financiële beloning als erkenning en wat is het resultaat hiervan op korte versus lange termijn?

 

Ik kijk uit naar jouw inzichten en ervaringen, laat het me zeker weten! Als je jouw team meer in de schijnwerpers wilt zetten, maar je voelt veel blokkades, neem dan contact op en samen laten we jou en jouw team stralen.